Năm 1972 Nhân Chính gồm 3 thôn; Giáp Nhất, Quan Nhân và Cự Chính thời kỳ này đất nước đang trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Đảng ủy xã đã lựa chọn những thanh niên có sức khỏe thành lập Đại đội dân quân được biên chế thành 4 trung đội do đồng chí Đỗ Thị Lân Bí thư đảng ủy làm chính trị viên, đồng chí Nguyễn Văn Mỹ là xã đội trưởng, được trang bị súng phòng không 12,7 ly và 14,5 ly biên chế thành 4 khẩu đội pháo tại những vị trí thích hợp, tất cả các lực lượng đều trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu trực 24/24 giờ.

Trong đêm 18 và rạng sáng ngày 26/12, máy bay địch đánh vào các mục tiêu nằm trong địa bàn xã Nhân Chính, cả xã chìm trong khói lửa, trung đội 12,7 ly và 14,5 ly cùng các tay súng K44 của lực lượng dân quân xã đã trực tiếp đánh trả máy bay tầm thấp, tạo điều kiện cho pháo cao xạ và tên lửa của bộ đội ta tiêu diệt B52 và những máy bay phản lực. Máy bay Mỹ đã giải thảm 20 quả bom các loại trong làng và ngoài cánh đồng, phá hủy trên 50 nóc nhà, giết chết 37 người dân vô tội trong đó có cả người già và trẻ nhỏ, có gia đình mất cả 3 bố con, có gia đình mất cả 5 mẹ con tại hầm số thương vong tập chung tại thôn Quan Nhân có đến 34 người chết.

Ngay sau khi ngừng tiếng bom, tiếng máy bay anh chị em trong trung đội dân quân trong xã cùng với nhân dân chia thành nhiều tốp khắc phục hậu quả đến các gia đình sơ cấp cứu cho những người bị thương, Một số hầm của các gia đình bị sập để đào bới để tìm kiếm người mất, cứu người bị ngạt, san lấp hố bom trong làng ngoài đồng, an táng cho nhân dân và các chiến sỹ PCCC sơ tán về xã, hỗ trợ tranh che, quần áo chăn màn cho nhân dân khôi phục cuộc sống và sản xuất.  Số còn lại chia nhau trên các điểm trực chiến đấu pháo cao sạ tại (khu vực Miếu Cô Ả nay là sư đoàn 361, Cánh đồng Táo nay là trung tâm văn hóa quận Thanh Xuân, cổng Hậu, khu đồng nền Đình, khu chăn nuôi...) Nhiều tấm gương tiêu biểu các nữ dân quân như Nguyễn Thị Bống, Nguyễn Thị Cốm phó chủ tịch kiêm Công an xã, Lê Thị Quý, Phạm Thị Nga, Nguyễn Thị Hiển, Nguyễn Xuân Trường, Trần Thị Bẩy.... và nhiều cựu dân quân khác, các mẹ trong hội mẹ chiến sỹ đã quên mình trong chiến đấu dưới làn bom đạn, tiếp tế thực phẩm, đạn được cho lực lượng dân quân chiến đấu.

50 năm đã qua nhưng các bác trong Trung đội dân quân đánh trả máy bay Mỹ của xã Nhân Chính những người có mặt ở Hà Nội trong 12 ngày đêm ấy hoàn toàn có quyền tự hào về sự đóng góp của mình trong trận đánh lịch sử này những câu chuyện đẹp như huyền thoại của những người con trung đội dân quân xã Nhân Chính trên đài quan sát đếm bom rơi; canh giữ, bảo vệ và tiếp sức cho Hà Nội chiến đấu với tử thần để giành lại sự sống… đã tiêu biểu cho khí phách anh hùng "quyết tử để Tổ quốc quyết sinh" của quân dân Nhân Chính. Đó là niềm tự hào, là ngọn lửa thiêng liêng, trao lại cho chúng ta hôm nay.

Giờ đây, ngồi ôn lại sự kiện này trong tôi lại vang lên Bài ca Hà Nội của nhạc sĩ Vũ Thanh “Ta đi trên đường Hà Nội rực rỡ chiến công, đường thênh thang Ba Đình lịch sử, đường tấp nập Hoàn Kiếm, Đồng Xuân, nghe náo nức trong lòng Thủ đô ta sục sôi đánh Mỹ”. Thủ đô ta ngày ấy đúng là như vậy đấy: Bình tĩnh, lạc quan và bất khuất kiên cường./

                                                                   HOÀNG VIỆT

Một số hình ảnh gặp mặt của Trung đội dân quân xã Nhân Chính